KUŞAK VE YOL
Prof. Dr. A. Ercan GEGEZ
Kaynak: https://www.ekonomidunya.com/yazarlar/prof-dr-a-ercan-gegez/kusak-ve-yol/2243/
Kuşak ve Yol Projesi (Belt and Road Initiative – BRI). Veya Kuşak ve Yol Girişimi. Adına ne derseniz deyin, şimdiden çok konuşulan ve geleceğe damga vuracak bir proje. Bugün ABD-Çin ticaret savaşından tutun da, Corona virüsüyle Çin’de fabrika kapatmalar, tedarik sıkıntıları gibi pek çok konuyu tartışırken, aklınızdan çıkarmamanız gereken bir başka konu.
Kuşak ve Yol projesi Türkiye’de pek konuşulmuyor. Çin lideri Xi Jinping projeyi “Yüzyılın Projesi” olarak tanımlıyor. İki yıl önce İslamabad’daki Bahria Üniversitesinde Emerging Challenges For Organization In Developing Economies adlı konferansa davetli konuşmacı olarak katılmak üzere Pakistan’a gittiğimde, neredeyse her oturumda Çin’den ve Kuşak ve Yol projesinden ve projenin bir parçası olan Çin-Pakistan Ekonomik Koridorundan (CPEC – China-Pakistan Economic Corridor) bahsedildiğini duyduğumda şaşırmıştım. Pakistan’daki herkes geleceğini bu projede görüyor.
Kuşak ve yol girişimi; Asya, Afrika ve Avrupa’da pek çok ülkeyi etkiliyor. Bu girişim kapsamında pek çok ülkede trilyonlarca dolarlık enerji, karayolu, havayolu ve denizyolu yatırımı gerekecek. Aslında arkasında Çin olmasa hayata geçmesi kolay bir proje değil. Bu açıdan proje, Çin sermayesine bağımlı ve Çin’in kurallarıyla işleyecek bir girişim olarak ortaya çıkıyor.
Proje ABD’ni sürekli rahatsız ediyor. Çünkü olaya sadece ekonomik açıdan bakmamak gerekiyor. Aslında Çin’in Kuşak ve Yol projesi, büyük ekonomik etkiler kadar, siyasi etkiler de sağlayabilecek bir jeopolitik hamle. The Economist dergisinde çıkan bir yazıda Çin’de görev yapmış olan eski bir CIA istasyon şefinin Amerikan Kongresindeki ABD-Çin Ekonomik ve Güvenlik İnceleme Komisyonuna (US-China Economic and Security Review Commission – USCC) verdiği bilgide, Çinli yetkililerin Kuşak ve Yol Girişimini, ABD’nin savaş sonrası ekonomik hedefler kadar siyasi hedefler de taşıyan Marshall Planı ile karşılaştırdıklarını ifade etmiştir.
2017 yılında düzenlenen BRI Forumu yirminin üzerinde dünya liderini ağırlamıştır. Çin’in bu girişim ile dünyada yeni bir siklet merkezi yaratma çabasında olduğu görülüyor. Nitekim yine 2017 yılında Amerikan Savunma Bakanı James Mattis tek bir güç tarafından şekillendirilen ticaret yollarının ne kadar akıllıca bir fikir olduğunu sorgulayarak, küresel bir dünyada “pek çok kuşak ve yol olmalıdır” dedi. Benzer bir şekilde Macron da “Modern İpek Yolu” projesinin tek yol olmayacağını vurguladı. Çin’in Kuşak ve Yol projesine ilgi arttıkça, Batı’nın endişelerinin daha da artacağını beklemek zor olmaz.
Kuşak ve Yol Projesi Bağlantıları
Kaynak: (Gateway To The Globe, 2018, s. 14).
Kuşak ve yol projesindeki bağlantıları içeren harita yukarıda görülebilir. Harita incelendiğinde projenin neden bu kadar ses getirdiği anlaşılabilir. Çin’in bu hegemonik tarzının önümüzdeki yıllarda da devam edeceği açık. Çin BRI projesini uluslararası ilişkiler alanının moda terimi olarak “yumuşak güç” olarak kullanıyor. Şimdi ağırlıklı olarak Suriye’yi konuşuyoruz ama, galiba önümüzdeki onyıllarda Kuşak ve Yol projesini sıklıkla duymaya başlayacağız. Biz Marmara Denizi ile Karadenizi birbirine bağlamaya çalışırken, Çin ülkeleri birbirine bağlıyor.
Kaynakça
Gateway To The Globe. (2018, July 28). The Economist, pp. 13-18.
Planet China. (2018, July 28). The Economist, p. 7.
